De vrouw die de honden te eten gaf Het Zuidelijk Toneel                  15.10.2022 in De Studio

THEATEROPDRACHT 3: RECENSIES VERGELIJKEN

Is Michèle Martin de meest gehate vrouw van België? Zo wordt ze in de pers toch vaak afgeschilderd. Haar gebrek aan daadkracht, leek met momenten onvergefelijker dan de daden van haar echtgenoot, moordenaar en verkrachter Marc Dutroux. In 2014 zet de roman De vrouw die de honden te eten gaf van Kristien Hemmerechts heel België op stelten. De schrijfster probeert zich in het boek in Martin te verplaatsen en baseerde zich op feitelijke getuigenissen en documenten. Ze stelde haar niet voor als monster maar als een angstige, laffe, egoïstische en gewone vrouw, die daarnaast ook een verassend toegewijde moeder en dochter blijkt te zijn.

De Nederlandse theaterlegende Marie Louise Stheins las het boek en was meteen immens gefascineerd. Ze wilde deze tekst graag op het podium brengen. In de Belgische Julie Van den Berghe vond ze een regisseur die mee in haar verhaal wou stappen.

Net zoals Degrande (2022) in haar recensie in het Nieuwsblad schrijft, was dit voor mij niet de theatervoorstelling waar ik hard naar uitkeek. Wat een vreselijk thema. Zelf ben ik geboren in 1994 en was ik – gelukkig maar – nog te jong om heel het Dutrouxdrama bewust mee te maken. Al valt dit Belgische trauma natuurlijk niet te ontwijken, want regelmatig duikt dit onderwerp terug op in de media, zoals onlangs bij de vrijlating van Martin. Voor deze opdracht zocht ik een theatervoorstelling waar al veel over geschreven was en uiteraard valt De vrouw die de honden te eten gaf in deze categorie. Benieuwd en licht argwanend wat er mij te wachten stond, stapte in De Studio binnen. Zoals Degrande (2022) zegt: "Ook gruwelijke verhalen moeten verteld worden."

Meteen valt het donkere, bevreemdende decor op. Actrice Marie Louise Stheins zit al op het podium. Ik volg de mening van Lubberding (2022) dat de compositie, het lichtontwerp en decor bijdragen aan de verdoemde sfeer van manipulatie en mishandeling. De lichteffecten en de elektronische muziek vol soundscapes met hondengehijg zijn luid en hard. Deze voorstelling geeft een bevreemdend gevoel. Deze ongemakkelijke ondertoon, zoals Degrande (2022) het omschrijft, is de enige juiste sfeer die deze voorstelling kan hebben.

Zowel het boek van Hemmerechts als deze voorstelling vertrekken vanuit een aantal interessante vragen. Hoe komt het dat Martin zo intens gehaat wordt, terwijl Dutroux in bepaalde kringen wel nog bewondering krijgt? Zegt dit iets over hoe we als samenleving naar mannen en vrouwen kijken? Hoe kan iemand die zelf moeder is, andere kinderen aan hun lot overlaten? (Lubberding, 2022) Op subtiele wijze biedt de monoloog van Stheins verschillende pistes die naar antwoorden kunnen leiden, zonder het echt in te vullen, een mening te geven of belerend te zijn. Dat is binnen dit beladen thema erg belangrijk. Het publiek krijgt een persoonlijke inkijk in het leven van Martin, maar deze voorstelling wekt geen medelijden op. Stheins en Van den Berghe hebben de juiste toon gevonden om dit verhaal een plaats te geven op het podium (Degrande, 2022).

Stheins brengt ingeleefd het verhaal van Martins jeugd, waar haar narcistische, manipulatieve moeder een centrale rol speelt. Deze toxische relatie is een voorbode voor haar huwelijk vol vernedering en manipulaties. Haar hele leven lang heeft ze haar gevoelens in een kooi moeten steken. Zoals Lubberling (2022) schrijft, komt deze kooi fysiek terug op het podium. Een sterke metafoor.

De korte scènes die niet chronologische volgorde verlopen, geven gestalte aan het levensverhaal van Martin. Met soms weinig woorden en veel herhaling zeggen ze toch heel veel (Degrande, 2022). De beeldende impact van deze voorstelling is groot. Glimpen van menselijkheid schemeren met momenten door het decor. Het laat achteraf een diepe indruk na.

Bronnen: recensies uit Het Nieuwsblad en Theaterkrant

Degrande, M. (2022, 18 oktober). Recensie: 'De vrouw die de honden eten gaf' van Het Zuidelijk Toneel: "Focus op positieve gedachten" ****. Het Nieuwsblad. https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20221017_94798639

Lubberding, W. (2022, 30 september). Recensie De vrouw die de honden eten gaf. Theaterkrant. https://www.theaterkrant.nl/recensie/de-vrouw-die-de-honden-eten-gaf/het-zuidelijk-toneel-julie-van-den-berghe-marie-louise-stheins/