Oresteia
hetpaleis/ Simon De Vos
21.11.2021 in hetpaleis
THEATEROPDRACHT 1: EIGEN WAARDERING
De 16-jarige Orestes is de zoon van de Griekse koning Agamemnon. Tijdens de Trojaanse oorlog offert Agamemnon zijn dochter Iphigineia aan de goden. Wanneer de koning na 10 jaar terug thuiskomt, neemt zijn vrouw Klytaimnestra wraak voor de dood van haar dochter, door hem te vermoorden. Haar minnaar komt aan de macht. Orestes komt voor een zwaar dilemma te staan. Hij is de troonopvolger, maar om hier aanspraak op te maken, moet hij zijn moeder vermoorden. Aangemoedigd door zijn zus Elektra, die wraak wil voor haar vaders dood, en met steun van de god Apollo, voert hij deze misdaad uit. Orestes wordt hierna overvallen door twijfels. Kan hij een goede leider zijn met al dat bloed aan zijn handen? Hij richt zich tot de goden op zoek naar antwoorden.
Regisseur Simon De Vos brengt met Oresteia een van de oudste theaterteksten ter wereld. Zo'n 2500 jaar geleden schreef de Griekse Aischylos zijn Oresteia-trilogie. Anno 2021 giet De Vos deze klassieke tragedie in een theatervoorstelling van twee uur voor jongeren vanaf 16 jaar.
Voor het eerst sinds de start van de coronapandemie ging ik nog eens naar het theater. Om eerlijk te zijn, het was even wennen. Was ik het echt niet meer gewoon om twee uur lang in een donkere zaal in een comfortabele zetel te zitten? Lag het aan mijn éénjarige die nog steeds niet gewend is aan het winteruur dat ik af en toe stevig mijn best moest doen om mijn ogen open te houden? Of was het toch echt de voorstelling die mij met momenten niet geboeid kon houden?
Orestes, gespeeld door Jonas Vermeulen, opent het stuk met een monoloog en langzaamaan doemt het machtige decor op. Het podium wordt ingenomen door een groot hellend platform dat volledig bedekt is met zwart grind. De eerste stap van een van de spelers maakt duidelijk dat alle steentjes los liggen. Een voorstelling lang zoeken ze hun evenwicht en bij elke beweging geeft het schuivende grind een prachtig, dramatisch geluidseffect. Dit doet mij de kracht van echt theater terug beseffen. Zo'n effecten krijg je nooit op een scherm overgebracht. Hiervoor wil ik in een theaterzaal zitten.
In Oresteia staan monologen centraal. De spelers voeren allemaal indrukwekkende stukken tekst op. De Vos blijft op dat vlak trouw aan de klassieke Griekse tragedie. Hierdoor is er zeker in het eerste deel weinig interactie tussen de spelers. Dat maakt het eerste uur van de voorstelling nogal statisch en langdradig. Ik merk dat ik zelf moeilijk mijn focus kan houden en af en toe flarden van de tekst mis.
In het laatste deel gaat Oresteia plots een heel andere toer op. Drie acteurs - waarvan de personages eerder in de voorstelling al zijn vermoord - veranderen in olijke goden die met badjas en slippers vanuit de hemel wat vrolijke commentaar komen geven. De plechtige en dramatische sfeer wordt helemaal omgegooid. Het is een goedbedoelde poging om wat meer dynamiek en luchtigheid te brengen. Bij mij schiet ze toch een beetje in het verkeerde keelgat. Het is een grote stijlbreuk met het eerste deel.
Hetpaleis omschrijft op haar website Oresteia als een voorstelling met de bevrijdende energie van een rockconcert. Muzikanten Tim Vanhamel en Sjoerd Bruil van Millionaire krijgen een prominente plaats op het podium bovenaan het platform. Zij zorgen voor muzikale golven waar de voorstelling op meedrijft. Slechts twee momenten staan ze echt in de spotlight en mogen ze hun versterkers helemaal opengooien. Om de energie van een rockconcert te creëren had dat naar mijn mening veel vaker gemogen.
Oresteia draait rond de het spreekwoord 'oog om oog, tand om tand'. Wanneer is wraak gerechtvaardigd? Kan je met geweld het geweld doen stoppen? Kunnen jongeren de jarenlange tradities doen omkeren? Vragen die na 2500 jaar nog steeds brandend actueel zijn. Al twijfel ik of De Vos deze vragen volledig heeft kunnen overbrengen aan de jongeren in de zaal. Ikzelf was vooral geboeid door het decor.